Objawy niewyhamowanych odruchów pierwotnych
Odruch Moro
- Nadwrażliwość i nadreaktywność na nagłe bodźce
- Słaba równowaga i koordynacja
- Trudności z łapaniem piłki
- Niedojrzałe ruchy gałek ocznych (niezdolność do ignorowania nieistotnych informacji wzrokowych znajdujących się w obrębie danego pola widzenia)
- Fotowrażliowość
- Niepewność, lęk uogólniony lub lękowość
- Niechęć do nagłych , niespodziewanych zdarzeń: głośne dźwięki, jaskrawe światła
- Trudność w adaptowaniu się i niechęć do zmian
- Łatwa rozpraszalność uwagi
- Unikanie lub niechęć do sportów kontaktowych
- Tendencja do bycia albo pełnym energii, albo wyczerpanym
Możliwe wtórne konsekwencje psychologiczne niewygaszonego odruchu:
- Lęk uogólniony, labilność emocjonalna, zmiany nastroju, „ pancerz cielesny”, bóle głowy oraz inne dolegliwości psychosomatyczne, brak pewności siebie, niska samoocena a co za tym idzie potrzeba kontrolowania otoczenia, skłonność do cierpienia z powodu przeciążenia sensorycznego w ruchliwym lub nowym otoczeniu.
- Przetrwały odruch Moro może oddziaływać na procesy fizjologiczne oraz zachowania emocjonalne. Obniża próg reakcji na potencjalnie przerażające sytuacje. Starsze dzieci przejawiają nadreaktywność na określone bodźce. Rozwija się u nich wtórny „lęk przed lękiem”, lęk antycypacyjny występujący w każdej sytuacji, która może prowokować jakieś nieprzyjemne uczucia, jakie towarzyszą reakcji Moro, często na podświadomym poziomie. Prowadzi to to zachowań niedojrzałych i niewłaściwych. Paradoksalnie dzieci te są wyjątkowo wrażliwe, spostrzegawcze i pomysłowe, za drugiej niedojrzałe, wymagające i manipulujące.
Behawioralne cechy i długotrwały wpływ niewyhamowanego odruchu dotyczy też dorosłych. Spotyka się go u cierpiących na zaburzenia lękowe lub zespół lęku napadowego.
Dwie przeciwstawne strategie u dzieci z niewyhamowanym odruchem Moro:
- Bycie dzieckiem strachliwym. Dziecko takie : wycofuje się z nowych doświadczeń, ma trudność w budowaniu relacji z rówieśnikami, dobrze radzi sobie w kontakcie z dorosłymi, ma problem z okazywaniem uczuć fizycznie
- Bycie dzieckiem nadaktywnym, pobudliwym. Dziecko takie : nie potrafi odczytywać mowy ciała innych ludzi , chce zdominować sytuacje tak, aby móc dostosować je do swoich potrzeb.
Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny (ATOS)
- Zachwiania równowagi przy ruchach głowy w którąkolwiek ze stron
- Ruchy jednostronne zamiast naprzemiennych (np. w czasie chodzenia, skakania itd.)
- Trudności z przekraczaniem linii środkowej ciała
- Słabo rozwinięte ruchy wodzenia wzrokiem
- Nieustalona lateralizacja
- Brzydkie i wolne pismo
- Nieprawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego
- Trudności z opanowaniem ortografii i gramatyki
- Trudności z wyrażaniem myśli pisemnie
- Trudności z percepcją wzrokową szczególnie symetrycznych przedstawień kształtów
Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny (STOS)
- Nieprawidłowa postawa, pochylona sylwetka podczas chodzenia, tzw. małpi chód
- Tendencja do garbienia się podczas siedzenia w ławce
- Podczas siedzenia nogi ułożone w kształcie litery W
- Zaburzona koordynacja ręka – oko
- Syndrom niezdarnego dziecka
- Niechlujne jedzenie
- Trudności z widzeniem obuocznym
- Wolne przepisywanie, szczególnie z tablicy
- Trudności z nauką pływania, szczególnie na brzuchu
- Trudności w grze w piłkę
- Zaburzenia uwagi
Odruch Galanta
- Trudności z usiedzeniem w jednym miejscu
- Rozproszona uwaga
- Słaba koordynacja
- Moczenie nocne
- Skrzywienie kręgosłupa – skolioza
Toniczny odruch błędnikowy (TOB)
- Nieprawidłowa postawa ciała – garbienie się lub tendencja do chodzenia na palcach
- Obniżone napięcie mięśniowe lub zwiększone napięcie mięśniowe
- Zaburzenia równowagi,
- Choroba lokomocyjna
- Niechęć do ćwiczeń sportowych
- Problemy z percepcją wzrokową ( mylenie liter podobnych jak p/b)
- Problemy z oceną przestrzeni
- Mała umiejętności tworzenia sekwencji
- Słabe zdolności organizacyjne
- Upośledzone poczucie czasu
- Zaburzenia mowy
- Szybka męczliwość w pozycji stojącej
- Lęk wysokości
- Trudności z postrzeganiem wzrokowym.